1950

Bu tarih, henüz sezon başlangıcı yapmak için yurtdışına çıkan Türk futbol kulüpleri ya da yazın özel turnuvalara katılan "Üç büyükler" tarihinde fazla yer/önem teşkil etmese de 49/50 sezonu şampiyonu Beşiktaş'ın Amerika'da katıldığı turnuvanın tarihidir.

1949/50 sezonu şampiyonu Beşiktaş'ın resmi dergisinde ve yayınlarında bu konu hakkında şöyle bir yazı çıkıyor, intihal bırakmadan kopyalayıp/yapıştıralım;

Beşiktaş Futbol Takımı İstanbul Lig Şampiyonu olduğu 1949-50 sezonu bitiminde Amerika Birleşik Devletleri Futbol Feferasyonu tarafından “Yeni Dünya”nın birçok kulübü ile özel maçlar yapmak üzere kıtalararası önemli bir davet aldı bu ülkeden...

1949-50 sezonunun Türkiye Futbol Birinciliği maçları ile çakışmasına rağmen Türk futbolunun en iyi şekilde temsil edilebilmesi için Beşiktaş’ın o dönemdeki yönetim kurulu tarihi bir karar aldı ve A Takımı’nı Amerika’ya B Takımı’nı da İzmir’de oynanacak olan Türkiye Şampiyonası’na yolladı.

1950 Mayıs ayında başlayan kıtalararası bu ilk turnesinde Beşiktaş Futbol Takımı ortaya koyduğu birbirinden güzel maçlar sonunda sırasıyla New York Karması’nı 5-3 Chicago Karması’nı 5-2 Amerika Milli Takımı’nı 5-0 New York All Star Takımı’nı 3-1 Phidelphia Karması’nı 7-1 yendi ve New England Karması ile 1-1 berabere kalıp sadece İngiliz temsilcisi Mancherter United’e 2-1 mağlup oldu.

Siyah-Beyazlı kulüp bu kıtalararası turnesi yüzünden bir Türkiye Futbol Şampiyonluğu titri kaybetti ama “Yeni Dünya” diye adlandırılan tüm sporların merkezi olan Amerika’da sahada ortaya koyduğu güzel kaliteli futbolu ile olduğu kadar tüm turne devamınca saha dışındaki disiplinli davranışlarıyla da Amerika halkı üzerinde çok olumlu intiba bıraktı Türkiye adına!

Bir takım olayları/kurguları burada belirtmeden önce iyi bir Beşiktaşlı olduğumu ve bu konudan duyduğum rahatsızlık üzerine bu yazıyı ele aldığımı söylemeliyim. Çünkü olayın bize aksediliş biçimi oldukça "Şovenist" ve "Milliyetçi" aktarımlar taşıdığı için neden/sonuç "itibari dengesi" tam tersine bir zaman akışındadır.

Öncelikle Amerika'da düzenlenen bu turnuvanın asıl amacının "Ordu Milli takımı" adına düzenlediği çok aşikardır. Ancak Amerika kısmının böyle bir atılımı ve yaptırımı olmadığı için turnuvayı Nato adına Amerikan Genelkurmayı düzenlese de maçlara Amerika'nın yeni yeni futbol oynamaya çalışan kuzey kentlerinin takımları katılmış, kupa Nato Askeri teşkilatı "Cultural Exchange" bölümü adına verilmiştir. Peki Neden?

Neden Beşiktaş?

Amerika'nın soğuk savaş sonrası planları içerisinde Türkiye olduğu gibi, silahlanma ve Kontrgerilla teşkilatı kurarken Türkiye Cumhuriyeti ve dolayısı ile Nato adına Genelkurmay ile çok sık ilişkiler kurmuştur. Yapılan askeri alım ve satım işlemleri sonucunda arta kalan para ile Amerika'dan gelen ve okullara dağıtılmak için verilen hibeli "süt tozu" yıllarından bahsediyoruz yani.

Bir önceki bahsettiğimiz gibi askeri antlaşmalar ve kurulan kültürel etkileşimlerle Başta Amerika olmak üzere Rusya'nın etkisi/tepkisi altında kalabilecek ülkelerle ilk önce İngiltere sonraları karar değştirilerek Amerika'da düzenlenmesi karar alınan "Askeri" bir takım yani "Ordu Milli Takımı" ile katılınması yönünde karar alınmış, ama sonraları İngiltere ve Amerikanın karar değişikliği üzerine gelen ülkelerden herhangi bir takım olması üzerine son karar alınmıştır.

İşin ucunda 900.000 İsviçre Frangı da olunca Beşiktaş kulübü o yıl apoleti olduğu için ilk teklifini götürüyor. Teklif kabul ediliyor. Ancak paranın yeni tank alımlarında kullanılacağı söylenince o dönemin Beşiktaş başkanı Ekrem Amaç ve "Katip" lakaplı S.Fuat Keçeci yeni bir teklifle yani İnönü stadının kulüp adına devredilmesi teklifini sunuyor.

Bürokrasi karışık iş, kararı Başbakan Adnan Menderes yerine Genelkurmay başkanı N.Yamut imzalıyor ve "Gelecek sene stad sizin" diyor. Oyuncularn ve kulübün tüm harçlıklarını cebinden veren Nuri Yamut, dönemin ağır işleyen pasaport ve vize işlemleri hızlı olsun diye oyunculara ve kulüp çalışanlarına askeri pasaportu ve vizesi çıkartıyor.

Beşiktaş turnuvaya gidince B takımını İzmirdeki Türkiye şampiyonluğuna yolluyor.

Ama o stad, bir sezon yıl sonra Beşiktaş'ın değil, ismi değiştirilerek "Mithatpaşa stadı"na dönüştürülüyor. Neden? diye sorulduğunda "Bazı siyasi nedenlerden" cevabı alınıyor. Cevabı veren kişi de Adnan Menderes.

Başbakanın vereceği kararı asker verirken, Askerin aldığı kararı "Siyasi nedenler" olarak yorumlayan bir Başbakan'a sahip(tik) isek;

Varsın spor/futbol tarihimiz olmasın; hiç yaşamamış/yaşanmamış sayalım.


---------
Kaynaklar:
http://www.sams-army.com/index.php?Mlist=content_full&Article_id=135
http://www.sover.net/%7Espectrum/year/1950.html
http://www.bjk.com.tr